In mijn vorige artikel over faalangst vertelde wat faalangst is, waar het door ontstaat en hoe het je leven kan bepalen. Door de negatieve angst en stress kun je niet meer optimaal functioneren. Faalangst kan je leven moeilijk maken. Maar je kunt leren ermee om te gaan. Hierbij een tiental tips om je faalangst te overwinnen.

10 tips tegen faalangst

1. Praat over je angst en schaamte
2. Gewoon DOEN!
3. Focus je op aspecten waar je controle over hebt
4. Bedenk wat het allerergste is wat je kan gebeuren
5. Analyseer álle mogelijke uitkomsten
6. Zorg voor een back-up plan
7. Visualiseer de gewenste uitkomst
8. Breek het geheel op in kleine, haalbare doelen
9. Gebruik positieve affirmaties
10. Vier je successen

Tip 1: Praat over je angst en schaamte

Soms raken we gevangen in onze eigen gedachten. Hoe meer we ergens over nadenken, hoe erger het wordt. En hoe vaker we iets denken, hoe meer we ervan overtuigd raken dat wat we denken ook feitelijk waar is. Er komen steeds meer details bij die zorgen dat we niet tot actie overgaan. Praten kan helpen om uit die negatieve gedachten te komen en je angst te relativeren. Door te praten over je angst of de moeilijke taak die voor je ligt, wordt het een stuk minder ‘eng’. Misschien kom je tot het inzicht dat er meer uitkomsten zijn dan je dacht en dat een groot deel daarvan positief zijn. De olifanten kun je dan weer zien als de muggen die ze eindelijk zijn.

Tip 2: Gewoon DOEN!

Hoe meer je ergens over nadenkt, hoe moeilijker het wordt. Probeer eens om je gedachten uit te schakelen en gewoon te doen, zonder nadenken. Begin met iets kleins, bijvoorbeeld zomaar op iemand afstappen om iets te vragen, zonder je eerst suf te piekeren over hoe die persoon zal reageren.

Tip 3: Focus je op aspecten waar je controle over hebt

Een groot deel van de tijd maken we ons druk over dingen waar we niks aan kunnen veranderen, dingen die nooit zullen gebeuren, dingen die al gebeurt zijn of dingen die simpelweg niet belangrijk zijn. Slechts 4% van onze piekertijd tobben we over zaken waar we echt iets aan kunnen doen. We kunnen de toekomst niet voorspellen, niet tijdreizen en niet de gedachten van iemand anders bepalen. Besteed je energie dus aan de dingen waar jij invloed op hebt. Bijvoorbeeld een presentatie of sollicitatie goed voorbereiden, goed trainen voor een sportwedstrijd, goed leren voor een examen of contact opnemen met iemand. Dáár heb je controle over, niet over hoe anderen jouw presentatie beoordelen, hoe andere sportkandidaten presteren, welke vragen er in het examen worden gesteld of wanneer een ander iets van zich laat horen.

Tip 4: Bedenk wat het allerergste is wat je kan gebeuren

Wat is het worst case scenario, het allerergste dat er kan gebeuren? Hoe erg is dat en hoe waarschijnlijk is het dat het gebeurt? Wat kun je doen om dat te voorkomen? Probeer op een rationele manier na te denken over dit ergste scenario. Stel je moet een belangrijke presentatie geven voor een klant, wat is het ergste wat er kan gebeuren? Je verprutst het en jullie verliezen de klant. Al je collega’s zijn boos op je, je baas is boos en misschien wordt je wel ontslagen. Heb je al eerder presentaties gegeven voor deze klant? En gingen die wel goed? Heb je je goed voorbereid? Hoe waarschijnlijk is het dan dat het nu zódanig verprutst dat een klant, die al langere tijd bij jullie is, besluit naar een andere partij te gaan?

Tip 5: Analyseer álle mogelijke uitkomsten

Als we geen overzicht hebben, lijken de dingen vaak erger. We weten niet waar we aan toe zijn en zijn bang voor het onbekende. Probeer dus om zo objectief mogelijk álle mogelijke uitkomsten te analyseren, niet alleen de negatieve. Zo krijg je een beter beeld van de totale situatie en ben je beter voorbereid.

Tip 6: Zorg voor een back-up plan

Voor onze gemoedsrust kan het helpen om een back-up plan te hebben, een plan B. In sommige gevallen doen we dit automatisch. Moeten we bijvoorbeeld een personeelsuitje organiseren, dan zorgen we ervoor dat we naast buitenactiviteiten ook een binnenprogramma hebben voor als het regent. Dat zelfde principe kunnen we ook in andere gevallen toepassen. Neem het voorbeeld van die belangrijke presentatie uit tip 4. Je merkt tijdens de presentatie dat je niet uit je woorden komt of dat je niet de gewenste reactie krijgt van de klant. Je had je daarop al voorbereid met een plan B, bijvoorbeeld wat stellingen waar jullie over kunnen discussiëren, of een korte quiz om iedereen weer bij de les te krijgen. Door je back-up plan schoot je niet in de stress en werd het toch nog een succes.

Tip 7: Visualiseer de gewenste uitkomst

Visualisatie is een krachtig hulpmiddel. De truc is wel om niet alleen de positieve uitkomst te visualiseren, maar ook de weg er naartoe, de eventuele obstakels in je weg, de emotie die je voelt terwijl je die obstakels overwint. Pas daarna visualiseer je de gewenste uitkomst, de positieve gevoelens die daarbij horen en het gevoel van overwinning dat je dan ervaart. Probeer het als een soort film in je hoofd af te spelen, hoe het voelt, ruikt en eruit ziet. Vergeet niet dat jij de held bent in dit scenario, dus je stelt je voor hoe je een moeilijke weg aflegt, maar uiteindelijk toch slaagt.

Tip 8: Breek het geheel op in kleine, haalbare doelen

Als je faalangst hebt, saboteer je jezelf vaak onbewust door onrealistische eisen aan jezelf te stellen of door zaken veel moeilijker in te schatten dan ze in werkelijkheid zijn. Bij een omvangrijke taak speelt dat een nog grotere rol. Je kunt dan lastiger inschatten wat je kansen zijn om te slagen. Het kan daarom helpen om die ene grote taak op te delen in meerdere kleinere taken, met doelen die wél haalbaar zijn. Deze kleinere taken zijn makkelijker te overzien en makkelijker succesvol af te ronden. Als je een grote berg opdeelt in allemaal kleine bergjes, stap je er veel makkelijker overheen.

Tip 9: Gebruik positieve affirmaties

Affirmaties kunnen je een boost geven als je moeite hebt om door te zetten of vastloopt omdat je je angst voorrang geeft. Deze positieve statements kunnen je negatieve energie neutraliseren en ervoor zorgen dat je geest zich blijf richten op de taak in plaats van op de angst. Het is zaak de gevoelens te voelen die bij de affirmaties horen, dus bijvoorbeeld kracht, doorzettingsvermogen, acceptatie. Door de affirmaties te blijven herhalen kun je je geest als het ware ‘herprogrammeren’. Op sommige affirmaties kun je sterk reageren, bijvoorbeeld doordat je er emotioneel van wordt. Voel je er niks bij, of voel je weerstand, pas de affirmatie dan aan door woorden zoals willen of kiezen toe te voegen. Mogelijk affirmaties zijn:

• Ik heb vertrouwen en doorzettingsvermogen
• Ik ga door totdat ik succes heb
• Ik accepteer mijn kans om te falen, maar ga toch door
• Ik hou van mezelf en accepteer mezelf zoals ik ben

Tip 10: Vier je successen

Omdat je door de negativiteitsfout geneigd bent om je mislukkingen te onthouden en je successen te vergeten is het extra belangrijk dat je je successen viert. Met ieder succes krijgen gedachtes als ‘ik kan het niet’ of ‘het lukt toch niet’ minder kracht.