De meeste mensen hebben geen enkele moeite om meedogendheid of compassie als goede karaktereigenschap te zien. Het hangt samen met andere positieve kwaliteiten als inlevingsvermogen, vergevingsgezindheid, mildheid, vriendelijkheid, tederheid, sympathie en welwillendheid. Maar mededogen met onszelf? Mild zijn en accepteren wie we zijn? Dat is een stuk lastiger. De meesten van ons zijn ongelooflijk hard en onaardig voor onszelf. Onze dominante en strenge innerlijke criticus helpt daarbij niet mee.
Aardig zijn is gezonder voor ons
Toch is er groeiend bewijs vanuit de wetenschap dat het voor ons emotioneel welzijn essentieel is dat we met openheid en vriendelijkheid naar onszelf kunnen kijken. Niet veroordelen, maar observeren en accepteren. Strenge zelfkritiek leidt er toe dat we ons voortdurend ontoereikend en onzeker voelen. Als we minder streng zijn voor onszelf hebben we minder kans op depressie, angst en stress en kunnen we het leven op een positievere manier benaderen, waardoor we gelukkiger zijn.
Drie elementen van zelfcompassie
Volgens wetenschapper Kristin Neff, wereldwijd bekend vanwege haar onderzoek naar zelf-mededogen, bestaat zelfcompassie uit drie essentiële elementen.
- vriendelijkheid voor onszelf
- erkenning dat lijden en persoonlijke incompetentie horen bij ons als mens
- mindfulness
We willen dus aardig en begripvol zijn voor onszelf, ons verbonden voelen met andere mensen in plaats van te lijden in stilte en eenzaamheid en we willen onze ervaringen op een gebalanceerde, bewuste manier bekijken en onze pijn niet negeren of overdrijven. Alleen dan kunnen we echt zelf-meedogend zijn.
Zelf-mededogen of zelfvertrouwen
In tegenstelling tot bij zelfvertrouwen gaat het er bij zelf-mededogen dus niet om dat je bijzonder bent of beter dan de rest of dat je voldoet aan een ideaal beeld. Het gaat erom dat je jezelf accepteert zoals je bent. Je vergelijkt jezelf niet voortdurend met anderen (hoewel je dat ook op een goede manier kunt doen, lees mijn artikel ‘Jezelf vergelijken, ja of nee?’), maar kijkt veel meer naar wat we delen met anderen, waardoor we ons meer verbonden en compleet voelen. Niemand is perfect, maar dat van jezelf te accepteren blijkt niet zo eenvoudig.
5 strategieën voor meer zelfcompassie
Zelfmededogen, ook wel zelfcompassie, en meer begrip voor jezelf hebben kun je leren. Het is voor veel van ons niet iets wat we van nature doen. In onze maatschappij leren we dat zelfkritiek dé manier is om resultaat te bereiken. Maar op de langere termijn ondermijnen we onszelf daar alleen maar mee. Neff noemt een aantal tips om meer zelf-medogend en minder zelfkritisch te worden.
- Ga na hoe je een ander zou behandelen in een gelijke situatie. Als een vriend of vriendin naar je toe zou komen na te hebben gefaald of te zijn afgewezen, wat zou je dan tegen hem of haar zeggen?
- Let op je taalgebruik. Waarschijnlijk ben je zo gewend om je zelf te bekritiseren dat je het niet eens meer merkt. Let dus goed op wat voor woorden je gebruikt om jezelf toe te spreken.
- Gebruik een gebaar om jezelf gerust te stellen. Fysieke gebaren, zoals je hand op je hart leggen of over je arm aaien, zorgen ervoor dat je ‘uit je hoofd’ en ‘in je lichaam’ komt. Ze verleggen de focus van de ratio naar het gevoel.
- Leer jezelf een set van mededogende statements aan. Als je jezelf weer eens hoort zeggen ‘ik ben vreselijk’ dan helpt het om deze aardige zinnen paraat te hebben. Vooral in combinatie met een fysiek gebaar (zoals een hand op je hart) kan dit krachtig werken. Wat je bijvoorbeeld kunt zeggen is: “Dit is een moeilijk moment, moeilijke momenten horen bij het leven. Mag ik aardig en meedogend zijn voor mezelf?” Zoek naar een statement wat goed bij je past.
- Oefen met geleide meditatie. Meditatie helpt om onze hersenen opnieuw te trainen. Op die manier kan zelfmededogen een natuurlijke reactie worden in moeilijke situaties. Op het YouTube kanaal van Piekerpoli.nl vind je verschillende geschikte meditaties en oefeningen.
